Portal Pałacu Wdów

Na zdjęciu pochodzącym z 1961 r. wejście do Pałacu Wdów, gdzie ówcześnie mieściła się (jak głosi tablica) oleśnicka Komenda Hufca ZHP.

Wejście do Pałacu Wdów, 1961 (foto O. Czerner)

Pochodząca z ok. 1560 r. dolna część portalu znalazła się w tym miejscu w roku 1616 r. kiedy to wybudowano nową klatkę schodową przy Pałacu. Z tego też roku pochodzi zwieńczenie portalu, które zawierało inskrypcję głoszącą (w wielkim skrócie), że budowę wykonano z polecenia Karola II z Podiebradów i zakończono właśnie w 1616 r. Inskrypcja została zatynkowana po 1945 r., a ciekawych jej pełnego brzmienia odsyłam do książki M. Nienałtowskiego Zamek książęcy w Oleśnicy. Od czasów piastowskich po współczesność skąd czerpałem powyższe informacje.

Obecnie nie ma już niestety lampy obok wejścia. Zamiast niej, w trójkątną część portalu wstawiono najzwyklejszy szklany klosz...

Screen z Google Maps

 

Lazaretstraße / Cieszyńskiego

Zbiegiem okoliczności na jednej z aukcji internetowych pojawiła się strona jakiegoś wydawnictwa z 1932 r., a na tej stronie zdjęcie Lazaretstraße czyli obecnej ulicy Cieszyńskiego.

 

Zbieg okoliczności, bo zdjęcie przedstawia okolicę, w której ostatnio znaleziono ludzkie szczątki. Za płotem po prawej park należący do garnizonowego lazaretu.

 

A tak budynki przy ówczesnej ul. Szpitalnej wyglądały w 1954 r. na zdjęciu Olgierda Czernera.

50 lat różnicy... (i później)

Południowa wewnętrzna pierzeja Rynku na przestrzeni lat...

Rok 1904 r.

Rok 1954, fot. Olgierd Czerner

Rok ~1971, fot. Stefan Arczyński

Ring/Rynek 57 - 1927/1954

Główny sklep firmy Ortelt, Ring 57 /folder reklamowy, 1927/

Rynek 57 /fot. Olgierd Czerner, 1954/

Główny sklep firmy Gustav Ortelt G.m.b.H. mieścił się w Rynku pod numerem 57, czyli mniej więcej tam, gdzie dziś kawiarnia Amaretto.

 

Poniższy tekst pochodzi z reklamy datowanej na 1927 r.

"1 kwietnia 1899 założyciel spółki, Gustav Ortelt, przejął działalność firmy „Hermann & Rudolph”, w której przez wiele lat był kierownikiem. Z biegiem lat niestrudzonej pracy, przy wsparciu wieloletnich współpracowników, udało mu się doprowadzić do osiągnięcia przez firmę wysokiej pozycji w mieście. Sklep firmy, jako pierwszy w Rynku, posiadał stałą dwupoziomową ekspozycję handlową (również na I piętrze – sprzęt AGD). W 1903 r. firma rozpoczęła hurtowy handel pasteryzatorami i słojami do pasteryzacji, osiągając wkrótce znaczący udział na rynku wschodniej części Niemiec. Skuteczny rozwój firmy doprowadził do utworzenia własnej wytwórni pasteryzatorów i innych wyrobów z blachy, korzystającej z nowoczesnych maszyn pozwalających osiągnąć wysoką jakość produktów."

Reklama firmy /ebay.de/

Sklep w Rynku oferował: wszelkie artykuły dla rolnictwa, ogrodnictwa, sprzęty gospodarstwa domowego, narzędzia ze stali, piece i kuchenki, materiały elektryczne, materiały budowlane.

Fila przy Sejmowej – „Eisenhof”: pręty stalowe, stal, blachy, artykuły dla kołodziejstwa i kowalstwa, części do pługów i żniwiarek, pompy i rury wodociągowe, materiały zduńskie.

 

Kamienica, tak jak cała pierzeja, została zniszczona w czasie walk o miasto 24/25 stycznia 1945 r.

 

Oprócz sklepu w Rynku i filii przy Sejmowej (Herrenstrasse 7), firma posiadała działkę fabryczną oraz plac składowy z bocznicą kolejową przy dworcu towarowym. Do Gustava Ortelta należały również: w 1921 r. dom przy Ritterstrasse 5 (ob. Rycerska), w 1933 r. parcela budowlana Ohlauer Strasse 25 (róg 3. Maja i Słowackiego).

Rodzina Orteltów mieszkała w istniejącym do dziś domu przy Słowackiego 7 (Kronprinzenstrasse 7).

https://olesnica.fotopolska.eu/Slowackiego_7_Olesnica?f=977140-foto

Stary szpital powiatowy przy ul. Łużyckiej

Informacje czerpałem ze strony https://www.olesnica.nienaltowski.net/Szpitale_przytulki.htm

Kościół Zbawiciela, 1954 r. (fot. Olgierd Czerner, kolorowane w MyHeritage)

Nie zajmiemy się dziś kościołem Zbawiciela, ale budynkiem widocznym po prawej stronie zdjęcia. Został on wybudowany na początku XIX w. jako szpital powiatowy (Kreis Krankenhaus, adres Wende Strasse 3). Pełnił tę funkcję do 1887 r. kiedy to wybudowano nowy szpital miejski (przy obecnej ul. Armii Krajowej).

Najprawdopodobniej po tym czasie budynek zajmuje Innere Mision (kościelna instytucja dobroczynna związana z kościołem ewangelickim) i zaczyna w nim prowadzić działalność dobroczynną.

Po dojściu do władzy nazistów w 1933 r. kościelna działalność charytatywna została mocno ograniczona, a później praktycznie całość aktywności dobroczynnej przejęło narodowosocjalistyczne państwo. W latach 1941-42 budynek był „hotelem” dla robotników przymusowych, obcokrajowców. Mieszkało w nim ok. 50 osób w pokojach 2-3 osobowych, a na parterze mieściła się stołówka.

Po wojnie stał się budynkiem mieszkalnym. Został rozebrany w I połowie lat ‘60 ubiegłego wieku.

Oryginalna fotografia

Skąd się wzięła nazwa ulicy Łużyckiej?

W 1797 r. z fundacji rzemieślnika Wendego, który przeznaczył 5500 talarów na opiekę dla 10 ubogich mieszczan, powstał przytułek zwany Wende Haus. Dziś to budynek plebanii przy kościele św. Trójcy (ten z konstrukcją szachulcową).

Pod koniec XIX w. ulica przy której wybudowano przytułek - Seiten Bäudel, otrzymała nazwisko jego fundatora - Wende Strasse. Zmiana ta widoczna jest na planach miasta z 1882 i 1899 r.

W Niemczech Wendami nazywa się Łużyczan, stąd pewnie proste powojenne przełożenie nazwy ulicy, tak jak sąsiedniej Rycerskiej z Ritter Strasse.

Okrężna 17

Kolejne ze zdjęć autorstwa zmarłego w listopadzie Olgierda Czernera, założyciela i wieloletniego dyrektora Muzeum Architektury we Wrocławiu.

 

Olgierd Czerner, 1929-2020

 

Odbudowa budynku przy ul. Okrężnej 17. Datując po malowidłach naskalnych, jakaś połowa lat '80 ubiegłego stulecia 😉

Nie znam historii tej kamienicy. Jedyne co udało mi się znaleźć, to to, że na planie Oels z 1911 r. stanowiła (a może jej poprzedniczka?) wraz z całą zabudową wzdłuż ul. Kościelnej część hotelu Goldener Adler mieszczącego się w Rynku.

 

Plan Oels 1911

Pod koniec lat '90 przepracowałem w niej kilka ciekawych lat. To se ne vrati 😄

A kto pamięta, co mieściło się tam po odbudowie?

 

Poniższe zdjęcia chyba sprzed rozpoczęcia odbudowy, bo wydaje mi się, że całe wnętrze budynku (z windą towarową) zostało postawione na nowo.

 

Schody, Okrężna 17 (O. Czerner)

 

Kafle w sieni, Okrężna 17 (O. Czerner)